Gözden kaçırmayın

Afyon Şehir tiyatrosuna büyük ödülAfyon Şehir tiyatrosuna büyük ödül

Piri Reis’i bu kadar önemli kılan ise 1513 yılında çizdiği dünya haritasıdır. Çizdiği haritanın günümüzde hala daha gizemini koruyor ve birçok teorilere neden oluyor. Sizler için Piri Reis'in Gizemli haritasında ne gibi gizemler var ne gibi teoriler var araştırdık.

HARİTA NASIL ÇİZİLDİ

Piri Reis, ünlü denizci Kemal Reis'in yeğeni olup ondan büyük ölçüde etkilenmiştir. Genç yaşta birçok savaşa katılan Piri Reis, keşiflerine de bu süreçte devam etmiş ve haritacılık çalışmalarıyla nam salmıştır. O dönemde çizilen haritalar ve Büyük İskender dönemine ait eserlerden yararlanarak dünya haritasını çizmiştir. Haritasının kenarına yazdığı notlar, kullandığı kaynakları ve çizim sürecini açıklar niteliktedir.

PİRİ REİSİN HARİTASININ KAYIP PARÇASI

Haritanın günümüze sadece bir kısmı ulaşmış olup, bu parça "Piri Reis'in Dünya Haritası" olarak bilinir. Ancak ikinci bir parçanın bulunuşu, bunun "Piri Reis'in 1. Dünya Haritası" olduğuna dair yeni tanımlamalar getirmiştir. Kayıp bölümler etrafında ise birden fazla teori ortaya atılmıştır. Bu teoriler haritanın tasarımından ve çizildiği zemin olan parşömenden katlanma yerlerine kadar farklı yönleri ele almaktadır. Tüm bunlar Piri Reis'in gerçekçi ebatlarının ne olabileceğine dair ipuçları sunmaktadır.

PEKİ GERÇEKTEN DE KAYIP MI? KARŞIMIZA 3 TANE TEORİ ÇIKIYOR

Bunlardan bir tanesi Haritanın Çizildiği parşomenin alışıldık olmayan şekli Piri Reis’in haritayı çizdiği zemin parşömen, yani deridir. Bu bilgi değerlendirildiğinde parşomenin sol alt kısmında yaklaşık olarak 60 derece eğik bir kenar bulunmaktadır. Bu kenara benzer eğik kenarlar o dönemde parşömene çizilen başka haritalarda da mevcuttur.

İKİNCİ TEORİ: Haritanın Oluşturulmasına İlişkin Piri Reis’in Verdiği Bilgiler

Haritayı çizerken Arapların çizdiği Hindistan ve Portekizlilerin çizdiği Asya haritalarından faydalandığını söyler. Günümüzde elimizde bulunan parçada sadece Atlas okyanusu ve çevresini görüyoruz. Bu durum faydalanılan haritalarda yer alan bölgelerin haritanın kayıp kısımlarında bulunmasını gerektirmektedir. Bu nedenle, Piri Reis’in bu haritayı çizdiği dönemde çizilmiş olan ve denizcilerce bilinmekte olan haritaların kapsamlarının nasıl olabileceğini düşünmemiz gerekir. Kısacası Piri Reis o dönemde esinlendiği haritalara göre çizmiş olabilir.

ÜÇÜNCÜ TEORİ: Haritaların Katlanma Yerleri

Bütün haritaların bir tasarımı vardır. Bazı haritalar rulo yapılarak sarılmaktadır, bazı haritalar ise levha üzerine yapıştırılarak katlanmaktadır. Piri reisin haritasının bulunan parçasının doğu kenarındaki yıpranmış görüntü ve silik yazılar bu kenarın katlanan kenar olduğunu düşündürmektedir. Bu kabule göre haritanın diğer yaprakları, eldeki kısmın ardışık katlarından oluşan uzunlukta olmalıdır  Doğu-Batı uzunluğu dikkate alındığında en ideal katın “3” olduğu düşünülmektedir.

Bu üç teoriyi ele alacak olursak haritanın kolay dürülebilmesi amacıyla (veyahut tek parça parşomene harita sığmadığı için) bulunan kısmın üstünde yer alan başka bir kısmın daha var olması gerekmektedir. Yani haritanın Kuzey Güney yönünde iki parçalı şekilde tasarlanmış olması gerekmektedir. Haritaya bakılacağı zaman bu parça üst tarafa koyulmaktadır. İş bittikten sonra üst parça, altındaki simetrik kısmının (mevcut kısmın) üstüne kapatılır ve harita dürülür. Bu durumda haritanın toplam yüksekliği 130 cm olmaktadır. Bütün bu veriler ışığında Piri Reis’in haritasının gerçek ebatlarının 130 cm x 180 cm uzunluğunda olduğu tahmin edilmiştir.

Bu haritanın eksik kısımlarını yukarda ismi zikredilen Portekiz haritaları ile tamamladığımız da Piri Reis haritasının bütünün görüntüsünün aşağıdaki gibi olacağı tahmin edilmiştir.Umarım gelecekte bu haritanın kayıp kısımlarına da ulaşılır.

HARİTADAKİ GİZEMLER NELER ?

Deccal adası gizemi

Piri Reis'in 1513 tarihli haritasında gerçekte var olmayan adaların yer aldığı gözlemlenmiştir. İlk olarak Deccal adası olduğu iddia edilen kırmızı renkli adayı inceliyoruz. Adanın yanında ismi yazıyor. İzle Devaka. Üzerinde küçük bir gemi resmi ve açıklama yazısı var. Bu gemi fırtınaya kapıldı. Nicolo Juvan denen kişi bu adaya düştü. Adada çok miktarda tek boynuzlu sığır vardır. Bu sebeple adanın adı İzle Devaka, yani Sığır Adası'dır. Güney Amerika haritasının üzerinde tek boynuzlu bir sığır resmi görülmektedir. Bu resmin altında ise Yali adı verilen başka bir mitolojik yaratık tasvir edilmiştir. Bu iki hayvanın gerçekte var olmadığı, sadece eski hikaye ve efsanelerde yer aldığı bilinmektedir. Dolayısıyla tek boynuzlu sığır adası da hayali bir yer olabilir. Sığır adasının ve hayvanların çiziminde ortak bir kaynağın etkisi olduğu anlaşılmaktadır. Piri Reis'in kitab-ı bahriyetinde de benzer şekilde Portekizli denizcilerin anlattığı masallara ve gerçeğe aykırı varlıklara rastlanmaktadır.

GİZEMLİ YARATIK

Bir diğeri ise çizmiş olduğu harita üzerinde bulunan ve insan mı yoksa hayvan mı yoksa farklı bir varlık mı olduğu konusunda çeşitli teoriler üretilen bir figürle dikkatleri üzerine çekmeye devam ediyor. Haritada yer alan, tanımlanamayan yaratık herkesin merak konusu oldu. Deccal mi, cin mi, mitolojik bir varlık mı yoksa bir takım yıldızına mı işaret ediyor; bu sorular tarih meraklılarını meşgul ediyor. Uzmanlar, bu gizemli figürün altında yazan açıklamaya dayanarak ilk ipuçlarını çözümlemeye çalışıyor. Piri Reis'in notlarına göre bu gizemli varlıkların yedi karış boyunda ve gözlerinin arası bir karış olduğu bildirilmiş, ancak uysal ve zararsız olmadıkları vurgulanmış.  Yaratık için, Deccal dediler, cin dediler, mitolojik bir varlık olduğunu da söylediler hatta gökteki takım yıldızı olduğunu iddia eden oldu. Ama hala daha varlığın ne olduğu gizemini koruyor.

HARİTAYI UZAYLILAR MI ÇİZDİ? HZ SÜLEYMAN MI ÇİZDİ?

Bir diğer teori ise haritanın uzaylıların haritayı çizerken Piri reise yardım etmeleri yada haritayıuzaylılarınçizdiği teorisidir. Bu teorilerin çıkmasının nedeni ise haritanın uzaydan görünüyormuş gibi çizilmesidir. Bazı araştırmacılar bu haritanın uzaylılar tarafından çizildiğini düşünürken bazıları da notlardan yola çıkarak Süleyman Peygambere çizdirdiğini düşünürler. Böyle düşünmelerinin nedeni ise o döneme göre sanki uzaydan çekilmiş şeklinde bir harita çizilmesi. Bahriye kitabındaki bu bilgiden yola çıkarak, Hazreti Süleyman'ın haritayı kuşlara ve cinlere çizdirdiğini söyleniyor. İnsanlar haritanın bundan 500 yıl önce gökyüzünden kuşbakışı olarak çizilmiş olmasını da delil olarak ortaya koyuyor. 

Haber: Elveda Mihriban Danabaş